Stanowisko MSC w sprawie raportu EAT-Lancet o zdrowych i zrównoważonych systemach żywnościowych

Najnowszy raport komisji EAT-Lancet 2025 ponownie zwraca uwagę na kluczową rolę, jaką ryby i owoce morza – zarówno pochodzące z hodowli, jak i z dzikich połowów – odgrywają w globalnych działaniach na rzecz transformacji systemów żywnościowych, tak aby mogły one wyżywić rosnącą populację ludzi przy jednoczesnej ochronie zasobów naszej planety.

W raporcie przedstawiono Dietę Planetarną (ang. Planetary Health Diet, PHD), która – jeśli byłaby powszechnie stosowana – optymalizowałaby zarówno zdrowie ludzi, jak i stan środowiska naturalnego. Według tej diety zaleca się spożywanie od ok. 30 g do 100 g zrównoważenie pozyskanych ryb i owoców morza dziennie. W raporcie podkreślono znaczenie łączenia ryb z warzywami, owocami, roślinami strączkowymi, pełnymi ziarnami zbóż oraz orzechami.

Rekomendacje te opierają się na analizie wartości odżywczych, korzyści zdrowotnych oraz wpływu na środowisko, jakie niesie ze sobą spożywanie ryb i owoców morza. Raport potwierdza ich wyjątkowe właściwości odżywcze – ryby i owoce morza są kluczowym źródłem białka, szczególnie w krajach rozwijających się, a także niezbędnych kwasów tłuszczowych omega-3, które wspierają rozwój mózgu u dzieci i zdrowie układu krążenia.

Raport zwraca również uwagę, że zrównoważone rybołówstwo i akwakultura mają relatywnie niższy wpływ na środowisko w porównaniu z pozyskiwaniem białka pochodzenia lądowego. Szczególnie dotyczy to połowów dzikich ryb, które nie generują zużycia wody słodkiej oraz nie wymagają terenów pod hodowlę czy uprawę roślin na paszę.

Dane naukowe są jednoznaczne – wszyscy potrzebujemy dostępu do zdrowej, zrównoważonej żywności, jednak obecne sposoby jej produkcji często nadmiernie obciążają naszą planetę. Komisja EAT-Lancet ponownie podkreśla, że systemy produkcji żywności muszą być przyjazne dla środowiska.

Wdrożenie zaleceń zawartych w raporcie może prowadzić do zwiększenia spożycia ryb i owoców morza w wielu regionach świata. Analizy przeprowadzone przez MSC (Marine Stewardship Council) wykazały, że jedynie jedna piąta populacji na świecie deklaruje spożywanie dwóch lub więcej porcji ryb tygodniowom czyli ilości  zalecanej przez instytucje zdrowia publicznego w wielu krajach.

Wzrost spożycia ryb i owoców morza będzie w dużej mierze wynikał z rozwoju akwakultury, jednak połowy dzikich ryb pozostaną nieodzownym elementem zrównoważonych dostaw żywności morskiej. Warto przy tym pamiętać, że większość ryb hodowlanych jest wciąż częściowo karmiona paszą pochodzącą z połowów dzikich ryb. Oznacza to, że globalny postęp w dostarczaniu konsumentom zrównoważonych ryb i owoców morza musi być utrzymany i przyspieszony, jeśli mamy sprostać przyszłemu zapotrzebowaniu.

Kiedy rybołówstwa są odpowiednio zarządzane zgodnie z naukowymi rekomendacjami, zasoby ryb mogą się odradzać i rozwijać, stanowiąc trwałe źródło zdrowej żywności, jednocześnie wspierając zachowanie miejsc pracy i chroniąc różnorodność biologiczną oceanów. Aby zrealizować zalecenia raportu dotyczące zwiększenia spożycia ryb i owoców morza w niektórych regionach oraz włączenia ich do diety, która wspiera zarówno zdrowie ludzi, jak i planety – musimy pilnie podjąć działania na rzecz ochrony tych cennych zasobów.

Musimy walczyć z przełowieniem, chronić ekosystemy morskie i dokonywać zrównoważonych wyborów konsumenckich. Rządy, naukowcy, organizacje pozarządowe, konsumenci i sektor prywatny – wszyscy mają do odegrania kluczową rolę w przyspieszaniu postępu na rzecz zrównoważonego rybołówstwa.