Skip to main content

Autor: Rachel Leahy

“Mam 29 lat i chcę to robić przez kolejne 30 lub 40 lat.”

Andrew Bremner kieruje statkiem Boy Andrew na zimnych, głębokich wodach u wybrzeży północnej Szkocji, gdzie łowi ryby takie jak plamiak. Pochodzący ze społeczności rybackiej, którą wstrząsnęło załamanie zasobów dorsza na Morzu Północnym we wczesnych latach 90. poprzedniego wieku i w pierwszej dekadzie XXI wieku Bremner wie lepiej niż ktokolwiek inny, jak ważne są zrównoważone połowy.

To wydarzenie - w wyniku którego zasoby zmniejszyły się z ponad 220 000 ton na początku lat 70. do rekordowo niskiego poziomu 32 000 ton w 2005 roku - do dziś ma wpływ na szkockich rybaków. Statki unikają połowów dorsza, aby umożliwić odbudowę stada, a rybacy są zdeterminowani, aby zapewnić sobie środki do życia i zachować inne gatunki przed takim samym losem, jaki spotkał dorsza.

Nazwa rybołówstwa

SFSAG Północne stada denne

Poławiane gatunki

Plamiak, morszczuk, gładzica, czarniak (rdzawiec, mintaj) witlinek

Stosowane rodzaje narzędzi

Szkockie sieci i włoki denne

"W moim interesie jest poławianie ryb na zrównoważonych poziomach" - mówi Bremner. "Ma to związek z nauką. W przypadku plamiaka poławia się go tylko na bezpiecznym poziomie. To niewielka ilość w porównaniu do istniejących tam zasobów".

Rybołówstwo jest lepiej przygotowane do prowadzenia zrównoważonych połowów niż kiedykolwiek wcześniej. Stosuje proaktywne strategie zarządzania w celu ochrony siedlisk i wdraża nowe technologie - w tym oparty na sztucznej inteligencji zrobotyzowany system sortowania - aby zmniejszyć wpływ na szerszy ekosystem oceaniczny, zminimalizować niepożądane przyłowy i zapewnić utrzymanie zasobów na zrównoważonym poziomie.

"To twoja przyszłość, którą ryzykujesz - po co ją narażać?" - mówi Colin Stephen, kapitan Harvest Hope - "Musisz myśleć długoterminowo".

Portrait of fisherman in yellow overalls, blue gloves and hat

Andrew Bremner, kapitan statku Boy Andrew

Szybkie działania w celu ochrony obszarów morskich

Rybołówstwo plamiaka jest częścią Szkockiej Grupy Akredytacyjnej ds. Zrównoważonego Rybołówstwa (ang. Scottish Fisheries Sustainability Accreditatioon Group, SFSAG) dla północnych stad dennych. Grupa ta od 2010 r. posiada certyfikat Zrównoważonego Rybołówstwa MSC. Ta flota, której celem są również morszczuki, gładzice i czarniaki z certyfikatem MSC, jest jedną z najcenniejszych w Szkocji, a same połowy plamiaka warte są około 40 milionów funtów rocznie.

Rybacy używają włoków, które są ciągnięte wzdłuż lub blisko dna morskiego. Aby uzyskać certyfikat zrównoważonego rybołówstwa, zarządzający rybołówstwem muszą wykazać, że narzędzia te nie powodują poważnych szkód lub nieodwracalnych zniszczeń naturalnych siedlisk.

Przeprowadzono znaczące badania w celu zidentyfikowania naturalnych siedlisk dna morskiego w obrębie rybołówstwa i określenia, w jaki sposób wpływa na nie działalność połowowa. Kiedy badanie siedlisk ujawniło kolonie piórkowców morskich w regionie północno-wschodniej Szkocji, rybołówstwo dobrowolnie zamknęło ten obszar dla połowów.

Wysokie piórkowce morskie to rodzaj koralowców zimnowodnych, które mogą dorastać do dwóch metrów i stanowią ważne siedlisko dla gatunków kopiących (drążących w dnie morskim), takich jak langusty. Wysokie piórkowce morskie są szczególnie podatne na uszkodzenia spowodowane przez narzędzia połowowe, ponieważ w przeciwieństwie do innych gatunków koralowców morskich, nie mogą się schować w dnie morskim, gdy zostaną naruszone.

Rozwiązanie to zostało wprowadzone ze skutkiem natychmiastowym, a jego przestrzeganie jest nadal ściśle monitorowane przez organizację Marine Scotland, która zarządza szkockimi morzami i połowami słodkowodnymi.

Portrait of fisherman in yellow and orange overalls on beach

Colin Stephen, kapitan statku Harvest Hope

Ochrona zasobów dorsza

Podczas gdy stada plamiaka są zdrowe, nadal istnieje pilna potrzeba odbudowy stad dorsza na Morzu Północnym. Jednak łowiska dorsza często pokrywają się z plamiakami, morszczukami, gładzicami i czarniakami, w które celują rybacy SFSAG, co naraża ten wrażliwy gatunek na ryzyko przyłowu.

"My [rybacy] musimy nadal pamiętać o ważnej roli, jaką odgrywamy w utrzymaniu zrównoważonych zasobów i zdrowych oceanów" - dodaje Park. "Nie ma wątpliwości, że najskuteczniejszym sposobem ochrony zasobów jest unikanie połowów ryb, których nie potrzebujemy".

Rybołówstwo ciężko pracowało nad zmniejszeniem przyłowów dorsza, co było warunkiem uzyskania certyfikatu MSC w 2012 roku. We współpracy z grupą doradczą Scottish Fishermen's Federation Gear Innovation and Tech Advisory Group, rybołówstwo przetestowało modyfikacje sieci trałowych w celu zidentyfikowania skutecznych sposobów zapobiegania przyłowom dorsza i młodych ryb. Dodanie panelu ewakuacyjnego z siatki o kwadratowych oczkach zmniejszyło przyłów dorsza o 60% i zostało przyjęte przez wszystkie statki rybackie, które używają sieci o oczkach mniejszych niż 120 mm.

Inne środki mające na celu ograniczenie przyłowu dorsza obejmują doraźne zamykanie obszarów w przypadku połowu dużej liczby młodych dorszy oraz sezonowe zamykanie obszarów w celu ochrony dorsza podczas tarła.

Trawler fishing vessel on waves at sunset

Trawler do połowu plamiaka na falach

Wdrażanie nowych technologii

Nowe technologie umożliwiają rybakom ograniczenie wpływu działalności połowowej na środowisko. Obejmuje to systemy, które umożliwiają rybakom dokładniejsze monitorowanie połowów i szybkie udostępnianie informacji innym statkom.

Wiele statków w ramach rybołówstwa SFSAG zaczęło korzystać z BATmap, nowej aplikacji opracowanej między innymi przez Szkocką Organizację Rybacką (ang. Scottish Fisherman's Organisation), Uniwersytet w Aberdeen i organizację Fisheries Innovation Scotland. Aplikacja rejestruje gatunki przyłowu, ilość i lokalizację w czasie rzeczywistym - jeśli połów przekroczy uzgodniony próg, inne statki są automatycznie ostrzegane, aby mogły uniknąć połowów na tym samym obszarze.

“Funkcja raportowania w czasie rzeczywistym połowów i udostępniania informacji zapewnia bezpieczeństwo zasobów rybnych tak jak nigdy wcześniej.”

Mike Park, przewodniczący

Zrównoważona Grupa Akredytacyjna Rybołówstwa Szkocji (ang. Scottish Fisheries Sustainable Accreditation Group, SFSAG)
Two fishers hauling net from below on board vessel

Rybacy Roberto Necesario i Henry Bello

W rybołówstwie testowana jest również nowa technologia sztucznej inteligencji w celu poprawy selektywności sieci trałowych. Naukowcy z Heriot Watt University opracowali zrobotyzowany system sortowania Smartrawl, który wykorzystuje kamery i system bramek do identyfikacji wielkości i gatunku osobników, które wchodzą do sieci, i uwalniania tych, które nie powinny zostać złapane.

Innowacje te, wraz z wieloletnim zaangażowaniem szkockich rybaków w zrównoważony rozwój, odgrywają kluczową rolę w zabezpieczeniu przyszłości rybołówstwa.