Van 25 september tot 1 oktober is het weer Bewuste Visweek. De onafhankelijke keurmerken MSC (duurzame wilde visvangst) en ASC (verantwoorde viskweek) organiseren deze week samen met steun van het Wereld Natuur Fonds. In Nederland en België nemen grote supermarkten, (fast)foodketens en voedingsbedrijven deel. In bijna alle supermarkten, bij foodketens en een aantal visdetaillisten zijn acties om MSC en ASC te promoten. Zo kan de visconsument bijdragen aan gezonde oceanen, meren en rivieren. Ook bekende vismerken doen mee als Queens en Ouwehand, en bedrijven als Hema en Sodexo. De groei van de verkoop van visproducten met ASC- of MSC-keurmerk is in de eerste helft van 2017 met bijna 30% bijzonder sterk. De bewuste keuze van vis met keurmerk is dus heel gemakkelijk en stimuleert verbeteringen in kwekerijen en visserijen wereldwijd. En dat is ook nodig.
Wereldwijd staat het overgrote deel van de gemonitorde visbestanden onder grote druk. Volgens de Verenigde Naties[1] wordt 31,4% van ’s werelds commerciële visbestanden overbevist, 58,1% wordt volledig benut en slechts 10,5% wordt onder bevist. Visserij heeft niet alleen gevolgen voor de visbestanden waarop wordt gevist maar ook voor het daarmee samenhangende leven in de zee. Door de grote vraag naar vis is de aquacultuurindustrie de afgelopen decennia sterk gegroeid. Wanneer viskweek niet goed beheerd wordt, kan het eveneens een reeks van negatieve effecten hebben. Denk bijvoorbeeld aan watervervuiling, ontsnappingen, vervuiling van de zeebodem, verstoringen voor beschermde diersoorten en aantasting van de natuurlijke omgeving. maar ook aan slechte arbeidsomstandigheden voor medewerkers. Bovendien wordt in viskweek ook wild gevangen vis en soja in het voer gebruikt.
Certificering brengt verandering
Het stimuleren van een duurzame visserij en een verantwoorde viskweek is dus van groot belang voor de gezonde oceanen, meren en rivieren. Door de vraag en verkoop van vis met het ASC- en MSC-keurmerk ontstaat er een prikkel voor vissers en kwekers om rekening te houden met het milieu. De keuze voor MSC gecertificeerde vis heeft al tot meer dan 1200 gedocumenteerde en tastbare verbeteringen van visserijen geleid[2]. Het gaat dan om afspraken om visvangst te beperken, minder bijvangst door nieuwe vangsttechnieken en het ontzien van kwetsbare leefgebieden. Analyse van data over visbestanden van gecertificeerde en niet-gecertificeerde visserijen toont aan dat de MSC-gecertificeerde visserijen op gezonde of herstellende visbestanden vissen. De gecertificeerde visserijen vissen over het algemeen op grotere populaties vis in de jaren na certificatie.
Het keurmerk van ASC bestaat minder lang dan MSC waardoor er nu nog geen onafhankelijke onderzoeksresultaten beschikbaar zijn naar de positieve impact door certificering. Maar uit de anekdotische feedback van kwekerijen weten we dat er bijvoorbeeld aanpassingen zijn gedaan om vervuiling van water te voorkomen, er minder medicijnen gebruikt worden, er andere soorten voer gebruikt worden en er beter voor medewerkers wordt gezorgd en ze een beter loon krijgen.
Gecertificeerde vis is het nieuwe normaal in de Nederlandse supermarkten
Verreweg de meeste vis in Nederland wordt via de supermarkt verkocht. Het aandeel gecertificeerde visproducten neemt daar nog steeds verder toe. Was dat 54 % in 2016, inmiddels draagt 65% van vis het ASC of MSC keurmerk. Daarmee is vis verreweg de grootste categorie van onafhankelijk gecertificeerde producten in de vaderlandse retail. Vis is daarmee al veel verder dan andere levensmiddelen dankzij de consumentenvraag en dankzij inspanningen die de supermarkten, de leveranciers en vissers en kwekers leveren. De verkoopcijfers zijn volgens de Monitor Keurmerken Retail verkregen, over de eerste helft van 2017.
De totale omzet van vis met de MSC- en ASC-keurmerken is tussen de eerste helft van 2017 en die van 2016 met 29% gestegen. De grootste stijging zien we in de verwerkte producten zoals salades en pizza’s die vis als voornaamste ingrediënt hebben. Voor deze producten is in deze periode de omzet van ASC of MSC gecertificeerde vis bijna verdrievoudigd. Ook bij de versverpakte vis groeit de verkoop met keurmerk nog altijd met 45%. Opvallend is ook de groei bij de vis in conserven, waar de omzet met 12% groeide.
Periode eerste helft 2017 vs eerste helft 2016 – Nederlandse retail* | Procentuele groei omzet met keurmerk (ASC / kweek + MSC / wild) |
Totaal | + 29% |
Vers | + 45% |
Vries | +3% |
Salades, pizza’s | + 185% |
Conserven | + 12% |
Belgische retailsector massaal overstag
In België nemen grote supermarkten actief deel aan de Bewuste Visweek, onder andere Albert Heijn, Aldi, Carrefour, Colruyt, Delhaize, Lidl, Okay en Spar. Naast de supermarkten doen ook diverse voedingsbedrijven en fastfoodketens als Quick en Mc Donalds mee aan het initiatief. De foodservice sector begint stilaan ook interesse te tonen met deelname van Bidfood, De Troyer en Marine Harvest als leveranciers, en campagnes bij Alma KU Leuven en resto VUB. De grote aandacht van de Belgische retailsector toont dat de markt klaar is voor de omschakeling naar duurzaam en verantwoorde vis en dat de consument hier steeds meer naar vraagt. Deze campagne wil die omschakeling aanmoedigen en daarmee de verduurzaming van gevangen en gekweekte vis een flinke duw in de rug geven.
Consumenten kunnen dus steeds makkelijker kiezen uit een groot assortiment visproducten met ASC- en MSC-keurmerk.
[1] FAO 2016 studie – The State of World Fisheries and Aquaculture (http://www.fao.org/3/a-i5555e.pdf)
[2] MSC Global Impacts Report 2017 https://www.msc.org/documents/environmental-benefits/global-impacts/msc-global-impacts-report-2017
Over de Monitor Keurmerken Retail
In de Monitor Keurmerken Retail werkt een consortium samen aan een kwalitatief goed en actueel inzicht in de omzetontwikkeling van een aantal keurmerken. Dit zijn marktonderzoeksbureau IRI Nederland, ASC, Bionext, COV, MSC en Stichting Beter Leven keurmerk.