Is tonijn eten nog wel ok?

Het is een teken des tijds, waar alle media wel wat onder lijden: informatie moet snel behapbaar zijn en het publiek krijgt het met klinkende koppen op zich afgevuurd. Ook de verhalen over tonijn, waarbij je als lezer of kijker al snel alleen zwart of wit onthoudt. Maar, het is met de tonijn zoals het met echte leven: er zijn vooral veel verschillende tinten grijs. En in dit geval: veel verschillende tinten tonijn.

Op deze pagina, gelanceerd naar aanleiding van Wereldtonijndag op 2 mei 2019, proberen we je blik op tonijn toch even te nuanceren. Kies mee voor duurzame tonijn op de lange termijn.

Wat weet de gemiddelde Nederlander over tonijn?

In opdracht van de Marine Stewardship Council (MSC), een internationale non-profitorganisatie die duurzame visserij bevordert, voerde het onafhankelijke peilingsbureau Motivaction een onderzoek uit naar de kennis van de consument over tonijn.

Daaruit blijkt dat de intenties rond duurzaamheid best goed zitten bij de Nederlandse consument. Concreet blijkt het voor visproducten nogal lastig te zijn om te bepalen of het echt wel duurzaam is. Dat leidt soms naar een aankoop van bijvoorbeeld een stukje tonijn in promotie waar de oorsprong niet van te achterhalen is.

Dat kan beter, want duurzaam gevangen tonijn, het bestaat wel degelijk. Net als bij andere zeevissen, moet je voor tonijn naar een heleboel verschillende factoren te kijken om de duurzaamheid van de vangst te beoordelen.

De naakte cijfers: download hieronder de tonijnenquête van Motivaction.

Hoe geniet je met volle teugen van een heerlijk stukje tonijn?

Kies voor de duurzaam gevangen tonijn

Dat kan niet eens zo moeilijk zijn: er zijn verschillende soorten tonijn, waarvan er vijf vaak verkocht worden. Met de blauwvintonijn is het inderdaad wel problematisch gesteld, maar dat is vooral een gegeven van de Japanse markt: in onze contreien vind je die bijna niet, of het moet in een of ander duur restaurant zijn.

Met de skipjack, of bonito gaat het een stuk beter. En die ligt hier in Nederland heel vaak in de winkel in blik. Wat de andere soorten betreft: als je voor het MSC label kiest, dan weet je zeker dat je dat bestand niet verder belast.

Je kunt dus perfect duurzaam gevangen tonijn kopen. Of een tonijn, of gelijk welke andere vis, nu echt duurzaam is, kunnen we beoordelen op een waslijst aan verschillende factoren. Belangrijk is dat alle betrokken partijen er internationaal afspraken over maken en dit goed controleren. We stippen drie belangrijke factoren aan:

Duurzaamheidsfactor #1: het vangstgebied van de tonijn

Tonijn komt voor in tropische, subtropische en gematigde wateren. Van de MSC gecertificeerde soorten worden geelvintonijn en skipjack in tropische en subtropische zeeën aangetroffen, witte tonijn komt ook in de Middellandse Zee voor.

Duurzaamheidsfactor #2: het vangstmethode van de tonijn

Er zijn veel verschillende vangstmethodes die meer of minder impact hebben op het omringende zeeleven. MSC gecertificeerde visserijen zorgen er sowieso voor dat het tonijnvisbestand gezond blijft de schade aan het ecosysteem beperkt blijft, door bijvangst sterk te beperken.

Duurzaamheidsfactor #3: het traject van boot tot bord

Doorheen de gehele toeleveringsketen, van de oceaan tot op het bord, wordt de MSC gecertificeerde tonijn gescheiden van de niet-gecertificeerde. Ieder bedrijf - in elke stap van de keten - moet zich aan de voorschriften houden, zodat jij erop kunt vertrouwen dat je duurzame vis koopt.

Kies voor tonijn met het MSC label

Eigenlijk moet je van deze hele pagina vooral dit onthouden: alle relevante duurzaamheidsfactoren zitten vervat in de Traceerbaarheidsstandaard van MSC. Die omvat een set specifieke eisen waar consumentgerichte bedrijven als restaurants, viszaken en cateraars moeten aan voldoen om ons label te krijgen. Uiteraard moet de oorsprong van de vis altijd teruggaan tot een MSC gecertificeerde visserij.

Kortom: als je het blauwe keurmerk op de verpakking ziet, weet je dat het goed zit. Zowel op je tonijn als op alle andere vis-, schaal- of schelpdieren.

Soorten tonijn

Tonijn is een grote, vlezige vis. Hij behoort tot een subgroep van de familie van de makreel. Er zijn acht tonijnsoorten die variëren in kleur en grootte. Tonijn trekt rond en je vindt hem in alle oceanen terug.

De wetenschappelijke naam voor tonijn is Thunnus spp., Neothunnus spp., Katsuwonus Pelamis. Als je meer wil weten over deze bijzondere vis, lees er dan meer over in ons VissoortenABC.

Vangstgebied- en methode

Tonijn komt voor in tropische, subtropische en gematigde wateren. Van de MSC-gecertificeerde soorten worden geelvintonijn en skipjack in tropische en subtropische zeeën aangetroffen, witte tonijn komt ook in de Middellandse Zee voor. 

Er zijn veel verschillende methodes die meer of minder impact hebben op het omringende zeeleven. MSC gecertificeerde visserijen zorgen ervoor dat het tonijnvisbestand gezond blijft en beperkt de schade aan het omringende zeeleven. Er zijn bijvoorbeeld visserijen waarbij de vissers individueel met hengels tonijn vangen. Hier is nauwelijks kans op bijvangst.

Meer weten over vangstmethoden van allerlei wilde zeevis? Lees het hier (Engels) 

Van boot tot bord

Doorheen de gehele toeleveringsketen, van de oceaan tot op het bord, wordt de MSC gecertificeerde tonijn gescheiden van de niet-gecertificeerde. Ieder bedrijf - in elke stap van de keten - moet zich aan de voorschriften houden, zodat jij erop kunt vertrouwen dat je duurzame vis koopt. Zie je het blauwe keurmerk op de verpakking, dan weet je dat het goed zit.

Als je een broodjeszaak of restaurant bezoekt, is dat natuurlijk moeilijker te controleren. De traceerbaarheidsstandaard van de MSC kent een nieuwe, specifieke reeks eisen die is ontwikkeld met het oog op een betere werking voor consumentgerichte bedrijven als restaurants, viszaken en cateraars. Ook biedt de standaard nog altijd een kosteneffectieve mogelijkheid voor groepscertificering, gericht op grote organisaties of groepen kleinere bedrijven die willen samenwerken om certificering te realiseren.