Nieuws

De Hollandse garnaal doet het goed

Op het MSC-kantoor in Den Haag worden de stukjes van De Speld vaak met een bulderlach ontvangen, zeker als het over vis-keurmerken of zeeleven gaat. Zo ook deze recente knipoog waar Rutte twee Hollandse garnalen schenkt aan China. Nu heb je misschien ook gehoord dat het momenteel wemelt van de Hollandse garnalen, en het wat dat betreft dus anders ligt dan voor de bedreigde panda’s (pfiew!). Maar met elke diersoort horen we natuurlijk met beleid om te gaan, zeker als ze leven in een van de mooiste en terecht beschermde gebieden van ons land: de Waddenzee. Alleen door een stevig beheerplan is vrijwel de gehele garnalenvloot van Denemarken, Duitsland en Nederland sinds eind 2017 MSC-gecertificeerd. Ik wilde wel eens meemaken wat dat betekent.

Vissen is vakmanschap

Geen betere manier dan met een ervaren visser het water op te gaan! Dat deed ik dan ook met collega’s Pieter en Wouter in m’n kielzog; op 12 oktober stapten we in het donker in Lauwersoog aan boord van de HK 82, met aan het roer Klaas Bouma. 
Twee dingen werden me al gauw duidelijk over Klaas: ten eerste is hij niet snel van z’n stuk te krijgen. Tijdens de eerste trek (= rustig varen met visnetten die over de bodem scheren) op de Waddenzee wijst hij al naar de monitor en zegt kalm “kijk, nu lopen we vast”. Ik had al gezien dat we angstvallig dicht langs de zandbanken voeren, maar ja daar leven de garnaaltjes graag en Klaas ziet/voelt/hoort/weet precies hoe ver hij kan gaan. We ontsnapten dan ook zonder problemen; sterk staaltje vakmanschap hoor.

Respect voor de Waddenzee

Het tweede dat Klaas uitstraalt is zijn liefde voor de Waddenzee. Niet alleen verdient hij er zijn brood, hij geniet zichtbaar tijdens het werk en wijst ons meerdere keren enthousiast op zeehonden. Dan sta je bij mij al snel te boek als zeeheld.
De afgelopen tien jaar is er veel veranderd voor vissers door natuurwetgeving. De Waddenzee is Europees Natura2000 gebied, waar plant- en diersoorten en hun leefomgeving worden beschermd. Je moet dus wel met een goed plan aankomen, gebaseerd op wetenschap en actuele data, wil je daar mogen vissen. Na flink overleg met overheden, wetenschappers, natuurorganisaties en elkaar zijn er duidelijke maatregelen afgesproken. 

Zo zijn bepaalde gebieden gesloten voor visserij (die kon ik duidelijk zien op de boordmonitor van Klaas. Sensoren en een blackbox aan boord registreren ook waar hij precies komt en zijn netten laat zakken). Daarnaast blijven de vissers aan wal als de garnaal zich tijdelijk lastig laat vangen. Dit doen ze om de garnaal, de bodem en ander zeeleven te ontzien. Wanneer vissers zich extra inspannen wordt immers relatief meer grond afgevist). Het vistuig is aangepast om impact op ander leven te verminderen (mijn favoriet is de zeeflap met ontsnappingsluik in het net om bijvangst van schol en tong te verminderen – net een James Bond film). Ook wordt continu data verzameld om vast te stellen of het goed blijft gaan met het leven in de Waddenzee (bijvoorbeeld het turven van bedreigde of beschermde soorten die Klaas tegenkomt, zogeheten ETP-species, als roggen of haaitjes). 











Dit alles stelde de vissers in staat om het MSC-certificaat te bemachtigen, zodat ze middels het blauwe keurmerk aan de handel en consument bewijzen dat ze op duurzame wijze vissen. Voor Klaas eigenlijk allemaal heel logisch: “We moeten die prachtige Wadden behouden; vissen en natuurbescherming gaan echt samen – mits we maat houden en samenwerken”. 

Toekomstige generaties

Zo denken we er bij MSC ook over: zeeën die wemelen van het leven en tot in lengte van dagen genot en voedsel leveren voor mens en dier. 
Nu schreef ik eerder dat er op dit moment veel garnalen zijn. Dat houdt tot nog toe geen aantoonbaar verband met de maatregelen die de vissers nemen. Van grote invloed zijn natuurlijke eters van de garnaal, zoals kabeljauw en wijting, die momenteel weinig te vinden zijn in onze wateren, waarschijnlijk door hoge watertemperaturen. Maar de tijd en de verzameling van data als deel van het MSC-certificaat zullen leren wat de precieze effecten van de maatregelen zijn, en ik hoop dat ik heb kunnen schetsen dat het om meer dan de garnaal gaat in onze rijke Waddenzee.

Markttechnisch gezien is het overigens een uitdaging dat er zoveel garnalen zijn; de prijs is daardoor flink gekelderd. De vangstbeperking die daarom momenteel geldt, komt dus voort uit handelsmaatregelen, niet vanuit natuuroverwegingen. Alle vissers mogen momenteel maar van maandag tot woensdag vissen (in plaats van zondag tot donderdag/vrijdag). Daarom had de organisator van ons reisje, Peter Wiggelinkhuijsen van Dutch Seafood Company (die aan boord ook flink de handen uit de mouwen stak en ons van alles heeft geleerd), voor deze vrijdag een ontheffing aangevraagd. De opbrengst werd door DSC en Klaas gedoneerd aan Stichting Kinderen Kankervrij, KiKa. En dat brengt ons weer terug bij de grote verbinder: toekomstige generaties.

Meer zien?

Dat kan! Woon je in Nederland, kijk dan de aflevering van Koffietijd terug van 2 november op RTL4, waar ook de crew van de WR 8 uitlegt hoe en waarom zij duurzaam vissen en voor MSC-certificering hebben gekozen. Als je meespeelt in de Postcode Loterij viel de Doe maar lekker duurzaam cadeaukaart t.w.v. €12,50 in de brievenbus, kon je meteen een bakje Hollandse garnalen kopen en proeven waarover het gaat! 
Woon je in België, bezoek dan de MSC Noordzeegarnalen-campagne, met heerlijke recepten voor garnalen!