Regelmatig krijgen wij de vraag wat we doen op het gebied van mensenrechten, en dan vooral over de bescherming van crew en observers aan boord van vissersschepen. Zeker als er verontrustende verhalen of bericht opkomen, zoals een tijdje terug de docu-film Ghost Fleet, of zoals het bericht rondom de dood van een observer in de Stille Oceaan, komt dat bij ons hard binnen. We schreven eerder al een achtergrondstuk over dit onderwerp, en informeren jullie graag over een aantal recente ontwikkelingen.
Ons programma is van ecologische aard, dat is belangrijk om eerst centraal te zetten. De missie van de MSC is het tegengaan van overbevissing en beschadiging van de onderwaternatuur, en helaas is hier nog heel veel werk voor nodig. De manier waarop we visserijen toetsen op ecologische criteria, kunnen we nog niet toepassen voor het beoordelen van de arbeidsomstandigheden bij deze visserijen. Wel hebben we basisvoorwaarden gesteld: je mag als visserij niet veroordeeld zijn (geweest) voor gedwongen arbeid of kinderarbeid, en je moet publiekelijk (in een voorgeschreven vragenlijst) uitleggen hoe je de eigen crew beschermt tegen gedwongen arbeid of kinderarbeid.
Nederlandse visserijen kunnen sinds kort heel makkelijk aantonen hoe zij hun crew beschermen: zij worden hierop door de overheid gecontroleerd en kunnen dit zo via een inspectierapport aantonen. Nederland is een van de weinige landen die de internationale 'Work in fishing convention (C188)' in haar regelgeving heeft opgenomen. In het C188-verdrag worden bijvoorbeeld eisen gesteld aan de accommodatie, voedsel, rusttijden, medische zorg, arbeids- en maatschapsovereenkomsten, arbeidsomstandigheden en persoonlijke beschermingsmiddelen.
Een MSC-gecertificeerd scholletje uit de Noordzee kun je dus met een gerust hart eten vanuit ecologisch en mensenrechten oogpunt. Er is al een aantal andere landen dat dit verdrag ook tekent of dit van plan zijn, maar het is helaas nog niet de wereldwijde standaard. De vissen die we in Nederland graag eten komen voor een groot deel uit landen waar dat verdrag nog niet in werking is: voor die soorten hebben we dus weinig zekerheid over de lokale arbeidsomstandigheden.
Wat kunnen wij vanuit de MSC, en jij als consument, dan toch doen? We kunnen kijken naar degene die gespecialiseerd zijn in het meten en controleren (auditen) van arbeidsomstandigheden en mensenrechten. Als MSC doen we dit door bijvoorbeeld de analyses van GGSI en SSCI over social compliance schema's op zee op de voet te volgen, en door te praten met bijvoorbeeld de makers van het Responsible Fishing Vessel Scheme, en met Fairtrade USA. Fairtrade USA heeft de Capture Fisheries Standard ontwikkeld, waartegen visserijen zich kunnen laten certificeren en waarbij de eindproducten dan het Fairtrade USA keurmerk mogen dragen. We verkennen de mogelijkheid om naar elkaars criteria te verwijzen of zelfs een certificaat tegen een sociale standaard als toegangseis in te stellen, maar dat is nog een ingewikkeld en langdurig traject.
Wat nou een super interessante ontwikkeling is, is dat sommige visserijen daar niet op wachten en zelf, op eigen initiatief, certificering op beide vlakken opzoeken.
Een voorbeeld van een visserij die zowel MSC- als Fairtrade USA gecertificeerd is, is een groep tonijnvissers in de Malediven. Deze groep van 25 boten van families in het Laam Attol in het Zuidelijke deel van de Malediven in de Indische Oceaan vist met de hengel op Skipjack tonijn. Ze houden nauwgezet de omvang van het visbestand in de gaten, en hanteren strenge afspraken zodat er niet teveel wordt gevangen (zie en lees hier meer). Ook zijn er allerlei afspraken om te zorgen dat de vissers, eiland communities en werknemers in de fabrieken eerlijk worden behandeld en betaald. De Skipjack tonijn komt voornamelijk in blikjes terecht, en van elk blikje met het Fairtrade USA keurmerk erop, gaat er een 3% premium naar de vissers om in community projecten te investeren, zoals onderwijs, toegang tot drinkwater en gezondheidszorg.
Die blikjes tonijn, met zowel het MSC-keurmerk als het Fairtrade USA keurmerk, waren al enige tijd in andere landen verkrijgbaar en hebben nu ook Nederland bereikt. DeepBlue is de eerste aanbieder in Nederland van deze bijzondere blikjes, die nu in Plus supermarkten verkrijgbaar zijn. Het geeft verkopers en kopers uitzonderlijke zekerheid dat de tonijn in dat blikje met respect voor natuur én mensen is gevangen. We zijn heel benieuwd naar de verdere marktontwikkelingen en samenwerkingen om de seafood wereld duurzamer en eerlijker te maken…. Watch this space!
NB: De collega’s van MSC Benelux delen graag de achtergrond, interpretaties en persoonlijke inzichten die ze relevant achten voor lokale partners. Hun blog posts zijn geen officiële standpunten van MSC. Feedback, vragen, interesses en suggesties zijn welkom.