Wat is duurzaam vissen?

Waarom is duurzame visserij belangrijk?

Wereldwijd zijn gemeenschappen afhankelijk van de visserij voor hun levensonderhoud en als vitale bron van voedsel en voeding. Voor meer dan een derde van de wereldbevolking zijn vis, schaal- en schelpdieren hun voornaamste eiwitbron en 38 miljoen mensen zijn werkzaam in de wilde visvangst.

Als we duurzaam vissen, kunnen we voedsel voor de toekomst veiligstellen en armoede en honger helpen uitroeien.

Niet-duurzame vispraktijken, zoals overbevissing, ongereguleerde visactiviteiten en buitensporige bijvangst, brengen onze oceanen echter in gevaar.

Meer dan een derde van de wereldwijde visserijen wordt bevist buiten de duurzame grenzen en de wereldvraag naar vis, schaal- en schelpdieren blijft groeien. Duurzame visserij kan deze achteruitgang omkeren en ervoor zorgen dat er genoeg vis in zee overblijft zodat er in de toekomst onbeperkt gevist kan worden. De gezondheid van vispopulaties op de lange termijn is ook van vitaal belang om een bron van voedingsrijk voedsel veilig te stellen om een groeiende bevolking te voeden. Als de visserij duurzaam wordt beheerd, kan er elk jaar 16 miljoen ton meer vis-, schaal- en schelpdierproducten worden geproduceerd, wat genoeg eiwitten oplevert om te voorzien in de behoeften van 72 miljoen mensen wereldwijd.

Gecertificeerd duurzame vangst in het wild kan ook de druk op de landbouw op het land als bron van proteïne verminderen. Vis, schaal- en schelpdieren hebben gemiddeld namelijk ook een lagere koolstofvoetafdruk dan dierlijke proteïnen op het land.

Hoe kan vissen duurzaam zijn?

Wetenschappers zoeken uit hoeveel vissen veilig gevangen kunnen worden zonder de toekomstige gezondheid van de populatie aan te tasten. Hiervoor verzamelen ze gegevens over de grootte van het visbestand, wanneer en waar de soort paait en hoeveel jonge vissen waarschijnlijk zullen overleven tot ze volwassen zijn. Ze beoordelen ook omgevingsfactoren die de populatie kunnen beïnvloeden, zoals predatie door andere soorten.

Er kunnen ook verschillende beheermaatregelen worden geïmplementeerd om visbestanden te beschermen tegen overbevissing, zoals een visverbod tijdens het paaiseizoen en het instellen van minimummaten om jonge vis te beschermen.

Een belangrijk aspect van duurzame visserij is ook het nemen van voorzorgsmaatregelen die bekend staan als vangstregels, die vereisen dat de vangsten worden verminderd als de populatie van het bestand afneemt. Dit is vooral belangrijk wanneer visbestanden door verschillende landen worden gedeeld en een collectieve inspanning nodig is om overbevissing te voorkomen.

Vispopulaties zijn ook talrijker wanneer ze bevist worden door visserijen die duurzaam werken dan wanneer dat niet het geval is.

Hoe beschermt duurzame visserij de oceanen?

Duurzame visserij draagt bij aan het behoud van gezonde en diverse oceaanecosystemen en minimaliseert de impact op bedreigde en beschermde soorten.

Alle soorten hebben een unieke rol binnen oceaanecosystemen en maken deel uit van een evenwichtig voedselweb van roofdieren en prooien. Het verlies van één soort door overbevissing of overmatige bijvangst kan een domino-effect hebben op het hele voedselweb.

Niet alleen vispopulaties profiteren van een gezond ecosysteem, het kan de oceaan ook helpen het klimaat te reguleren. Koolstofdioxide uit de lucht lost op in zeewater en wordt gevangen in verschillende onderdelen van het ecosysteem van de oceaan, zoals zeegras, de schelpen van weekdieren en plantaardig plankton.

Klimaatverandering heeft al een grote invloed op onze oceanen en de gezondheid van visbestanden, waardoor duurzaam vissen belangrijker is dan ooit.

Hoe kan duurzame visserij de impact op het milieu minimaliseren?

Vissen heeft niet alleen gevolgen voor de soorten waarop wordt gevist. Als de werkwijzen niet duurzaam zijn, kan het mariene milieu worden bedreigd door zaken als de vernietiging van habitats, verloren vistuig en ongewenste vangst.

Visserijen moeten maatregelen nemen om bijvangst te verminderen - dit omvat vis en schaaldieren die niet tot de doelsoorten behoren, maar ook zeezoogdieren, reptielen, amfibieën en zeevogels. Dit kan het aanpassen van vistuig inhouden, het vermijden van vissen in gebieden waarvan bekend is dat er ongewenste of bedreigde soorten leven of doorheen trekken, en het aanpassen van praktijken om het risico op interacties te minimaliseren.

Zeevogels kunnen bijvoorbeeld minder verstrikt raken door lijnen en netten dieper in de oceaan uit te zetten en 's nachts te vissen in plaats van overdag. Het vistuig kan ook worden aangepast zodat niet-doelsoorten kunnen ontsnappen of worden afgeschrikt van te dicht bij de netten te komen. Dit omvat het toevoegen van voorzieningen om grote zeedieren uit de netten te weren en voorzieningen zoals vogelverschrikkerlijnen of akoestische 'pingers' die zeezoogdieren afschrikken.

Visserijmethoden die inwerken op de zeebodem, zoals bodemsleepnetten en baggeren, worden als controversieel beschouwd vanwege het risico op schade aan habitats op de zeebodem. Deze methoden kunnen echter duurzaam zijn als ze goed beheerd worden. Onderzoek naar habitats op de zeebodem kan kwetsbare gebieden identificeren die vermeden moeten worden, inclusief gebieden met gevoelige en langzaam groeiende soorten zoals koralen. Vissers kunnen ook lichter vistuig gebruiken om de impact van contact met de zeebodem te verminderen en in sommige gevallen netten uitzetten op een diepte die contact helemaal voorkomt.

Er kunnen ook stappen worden ondernomen om te voorkomen dat vistuig op zee verloren gaat of wordt teruggegooid, en om de impact van vistuig dat toch verloren gaat te verminderen. Dit kan onder andere door verloren vistuig te controleren en terug te halen en door biologisch afbreekbare panelen of sloten te gebruiken op vistuig zoals kreeftenpotten, zodat soorten kunnen ontsnappen.

Wat is de MSC-benadering van gecertificeerd duurzaam vissen?

De Marine Stewardship Council erkent en beloont visserijen die duurzaam werken door middel van ons visserijcertificeringsprogramma en -keurmerk.

Onze standaard is de toonaangevende maatstaf voor duurzaam vissen en is gebaseerd op wereldwijde beste werkwijzen in visserijbeheer en algemeen geaccepteerde visserijwetenschap.

Visserijen worden vrijwillig door een onafhankelijke derde partij beoordeeld op onze standaard en moeten voldoen aan de drie principes van onze standaard:

• Duurzame visbestanden
• Minimaliseren van milieueffecten
• Effectief visserijbeheer

Visserijen die gecertificeerd zijn, worden elk jaar gecontroleerd en kunnen worden verplicht om hun werkwijze verder te verbeteren om de bescherming van de mariene hulpbronnen voor toekomstige generaties te ondersteunen.

Lees meer over onze standaard en hoe visserijen als duurzaam worden gecertificeerd.

Hoe duurzaam zijn Nederlandse visserijen?

In 2006 was de Noordzee haringvisserij de eerste Nederlandse visserij die het MSC-certificaat behaalde – en de visserij is nog steeds gecertificeerd. Tot 2022 was maar liefst 80% van de Nederlandse visserij betrokken bij het MSC-programma. Helaas veranderde dit in 2021 toen de MSC-certificaten voor pelagische soorten als Noordoost-Atlantische makreel en Atlantisch-Scandinavische haring werden opgeschorst. Deze vissoorten trekken steeds meer naar het noorden door het opwarmende zeewater wat weer een gevolg is van klimaatverandering. Desondanks blijven de MSC en vele anderen in de Nederlandse vissector zich inzetten voor een markt voor duurzame visserij.