Skip to main content
article 29 januari 2020

Wouter Dieleman

Wouter is verantwoordelijk voor de Markt en Visserijondersteuning voor MSC België. Hij is een Doctor in de biologie met oog voor samenhang en relaties in de natuur. Met een solide basis als academicus en als duurzaamheidsconsultant aan land werd de zee zijn nieuwe habitat. Vanuit Antwerpen komt hij graag naar Brugge en omstreken voor werk én plezier. U kunt hem benaderen voor vragen over onze standaarden, consultaties, het certificeringsproces en impact in de oceaan. Focus op: Belgische visserij en supply chain, markdata, traceerbaarheid.

De urgentie om de visserij in het algemeen en in België in het bijzonder te verduurzamen is hoog. Uit deze studie van Globescan (2018) blijkt dat 66 % van de Belgische visconsumenten vindt dat vis enkel van duurzame oorsprong mag komen en dat we als alternatief naar andere soorten moeten kijken. Nagenoeg 70% van de consumenten vindt onafhankelijkheid erg belangrijk bij duurzaamheidsclaims en 55% heeft meer vertrouwen in merken die een duurzaamheidskeurmerk dragen. 

Inspanningen

De afgelopen jaren leverde de Vlaamse visserij inspanningen om te verduurzamen. Tussen 2012 en 2014 ontwikkelde het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) de Valduvis-tool om die inspanningen in scores uit te drukken. Twee jaar geleden werd ‘Visserij Verduurzaamt’ gelanceerd, dat een erkenning van deze inspanningen op basis van Valduvis nastreeft.  

Visserij Verduurzaamt is zoals de naam het zegt een verbetertraject. MSC is gesprekspartner in de werk- en klankbordgroepen en hoopt dat de volgende stap in het verbetertraject de stap naar MSC-certificering kan zijn.

Wat zijn de overeenkomsten met MSC?

  • Visserij Verduurzaamt streeft net als de MSC standaard verduurzaming van de visserij na.
  • Net als MSC geldt binnen Visserij Verduurzaamt dat visserijen over tijd verbeteringen moeten doorvoeren om de duurzaamheidserkenning te behouden. Bij Visserij Verduurzaamt gaat het om periodes van 3 jaar, de geldigheid van een MSC certificaat is 5 jaar.
  • In beide gevallen is de evaluatie gebaseerd op wetenschappelijke basis.
  • En waar dat voor MSC reeds het geval is, begrijpen de initiatiefnemers dat het betrekken van de consument via een markterkenning ook van belang is om visserijen te stimuleren om vooruitgang te maken. 


Wat zijn de verschillen? 

Traceerbaarheid en Markterkenning

MSC heeft anders dan “Visserij Verduurzaamt” een traceerbaarheidsstandaard. Die  zorgt ervoor dat u vis met het MSC-keurmerk kan herleiden naar een duurzame, MSC-gecertificeerde visserij. Om visproducten met het MSC-keurmerk te kunnen verhandelen, moeten àlle bedrijven in de toeleveringsketen een geldig traceerbaarheidscertificaat hebben. Daarvoor moet de MSC-gecertificeerde vis in de hele keten gescheiden blijven van niet-gecertificeerde vis. Op die manier kan u er van op aan dat er geen vermenging of fraude plaatsvindt met niet-duurzaam gevangen vis.

Tot op heden geeft de veilklok de markterkenning aan van Visserij Verduurzaamt. Dat geldt dus  uitsluitend voor de eerste kopers op de veiling. Wat er nadien in de toeleveringsketen gebeurt, valt helaas niet te controleren. Zonder traceerbaarheid in de rest van de toeleveringsketen is er geen sprake van een geloofwaardige markterkenning.

De traceerbaarheidsstandaard van MSC is uniek in de visserijsector. Het is een van de sleutelelementen voor een geloofwaardige duurzaamheidsclaim richting consumenten. MSC investeert sinds 1999 jaarlijks in de verbetering van deze standaard op basis van publieke consultaties, product trace-backs en DNA testen.

MSC certificatie van de Vlaamse visserij betekent dan ook dat een bijkomende investering in een geloofwaardige markterkenning niet langer nodig is. Ze kan eenvoudigweg beroep doen op de reeds bestaande MSC traceerbaarheidsstandaard.
 

Ambitieniveau


Visserij Verduurzaamt is zoals de naam het zegt een verbetertraject. Visserijen krijgen op basis van een engagementsverklaring een erkenning als ‘duurzaam’.

Helaas blijkt in de praktijk dat veel vergelijkbare verbetertrajecten te weinig of geen vooruitgang boeken over meerdere jaren. Om een geloofwaardig verbetertraject te kunnen zijn, vinden we bij MSC dat deze concrete actieplannen nodig hebben, met te bereiken doelen. Zo kunnen ze op een transparante manier rapporteren over de gerealiseerde vooruitgang. Het is ook van belang om vooraf vast te leggen hoe lang een visserij naar een concreet ambitieniveau kan toewerken. 
 
Valduvis baseerde haar ambitieniveau voor een aantal criteria op de gemiddelde prestatie van de Vlaamse vloot. Dit is een voorbeeld waarom de ambitie van de MSC visserijstandaard op ecologisch vlak hoger ligt. Onze standaard vraagt aan elke visserij om op basis van concrete gegevens de specifieke impact te bepalen binnen 28 criteria. Het niveau voor elk criterium ligt vooraf vast en is gebaseerd op internationale best practice.
 
Een term als duurzaamheid wordt al te gemakkelijk in de mond genomen om de consument te verleiden. Visserij Verduurzaamt is een verbeterproject, de duurzaamheid is dus nog niet bereikt. En hoewel de onderbouwing van het project misschien goed zit, is het laatste wat onze oceanen nodig hebben een “race to the bottom” door verschillende duurzaamheidsclaims zonder onderscheid op eenzelfde niveau te plaatsen. 
 

Onafhankelijke en transparante controle


Een van de belangrijkste verschillen tussen de MSC standaard en Visserij Verduurzaamt is de beoordeling. Bij Visserij Verduurzaamt engageren rederijen zich om een verbetertraject te bewandelen waarvan de beoordeling niet door een onafhankelijke partij gebeurt, maar door een stuurgroep van overheid, ex-reders en betrokken actoren uit de sector. Er is geen externe inspraak toegelaten via consultatieprocessen, wat bij MSC wel het geval is. Dat is de gangbare norm volgens de richtlijnen van het ISEAL, de internationale alliantie voor geloofwaardige duurzaamheidsclaims.

Om een MSC certificering te behalen, ondergaan bedrijven een beoordeling door een onafhankelijke auditor. Daar heeft MSC dus geen invloed op. De auditor moet officiëel erkend zijn door ASI om de beoordelingen uit te kunnen voeren. Ook daar heeft MSC geen zeggenschap over.

Een belangrijk onderdeel in het beoordelingsproces voor MSC certificatie is de zogenaamde inspraakprocedure. Dat biedt de betrokken actoren de mogelijkheid om relevante bijdragen te leveren, of vragen te stellen die de onafhankelijke auditor mee in overweging kan nemen.
 

Samenwerking nodig


MSC staat achter de kern van Visserij Verduurzaamt als initiatief: een verduurzaming van de Vlaamse visserij. We sturen wel aan op een meer transparante, publiek toegankelijke evaluatie van de vooruitgang van Visserij Verduurzaamt én het inzichtelijk maken van een concreet ambitieniveau, met internationale relevantie, binnen een tijdsgebonden kader.

Op die manier kan een zinvolle samenwerking tussen MSC en de Vlaamse sector standhouden. Zelfs al is MSC op korte termijn niet het doel, toch kan MSC als internationaal aanvaardde standaard een rol spelen als ijkpunt.